حمله قلبی چیست؟

حمله قلبی زمانی رخ میدهد که خون به اندازه کافی در اختیار عضله قلب قرار نمیگیرد. این عارضه با نام انفارکتوس میوکارد قلبی (Myocardial infarction) نیز معرفی میشود و به طور ناگهانی فرد را درگیر میکند. حمله قلبی یک وضعیت اورژانسی است و اگر اقدامات درمانی به موقع انجام نشود، زندگی بیمار تهدید خواهد شد. هر چقدر اختلال خونرسانی به قلب مدت زمان بیشتری را به خود اختصاص دهد به همان میزان بر آسیب قلبی افزوده خواهد شد
حمله قلبی زمانی رخ میدهد که خون به اندازه کافی در اختیار عضله قلب قرار نمیگیرد. این عارضه با نام انفارکتوس میوکارد قلبی (Myocardial infarction) نیز معرفی میشود و به طور ناگهانی فرد را درگیر میکند. حمله قلبی یک وضعیت اورژانسی است و اگر اقدامات درمانی به موقع انجام نشود، زندگی بیمار تهدید خواهد شد. هر چقدر اختلال خونرسانی به قلب مدت زمان بیشتری را به خود اختصاص دهد به همان میزان بر آسیب قلبی افزوده خواهد شد
حمله قلبی چگونه است؟
چگونه سکته قلبی میکنیم؟ این سوالی است که بسیاری از ما به دنبال یافتن پاسخ آن هستیم. حمله قلبی معمولا زمانی رخ میدهد که انسدادی در شریانهای کرونری وجود داشته باشد. ممکن است بپرسید چرا و چگونه رگهای خونی مسدود میشوند؟ یکی از مهمترین دلایلی که باعث بروز این عارضه میشود، چربی خون یا همان کلسترول است. کلسترول به دو شکل hdl و ldl در آزمایش خون نشان داده میشود.
بالا بودن سطح ldl میتواند زمینه را برای بروز حمله قلبی فراهم کند. از ldl تحت عنوان چربی خون بد یا لیپوپروتئین با چگالی پایین یاد نیز میشود. در این حالت چربیهای اضافه در شریانهای خون رسوب میکنند و باعث ایجاد پلاک خواهند شد. پلاکها مانعی در مسیر جریان خون در رگها هستند و باعث سفت شدن شریانها میشوند. این امر مسیر داخلی رگهای خونی را محدود و تنگ میکند و خونرسانی به قلب مختل خواهد شد. در این حالت گفته میشود آترواسکلروزیس (Atherosclerosis) یا تصلب شرایین بروز کرده است.
گاهی اوقات نیز پلاکها میتوانند تجزیه شده و زمینه را برای ایجاد لخته خون فراهم کنند. لخته خون به سمت قلب و مغز حرکت کرده و منجر به بروز بیماریهای قلبی و مغزی میشود.
سکته قلبی چیست؟
به طور کلی سکته و حمله قلبی بجای یکدیگر استفاده میشوند. اگر بخواهیم کمی در مورد آنها دقیقتر شویم؛ باید گفت زمانی که عملکرد قلب به دلیل مشکلات الکتریکی دچار اختلال میشود، سکته قلبی رخ میدهد که منجر به ایست قلبی میشود، اما حمله قلبی معمولا به دلیل بروز مشکل در شریانهای خون است. هر دو عارضه باعث آسیب به عضله قلب میشوند
علائم سکته یا حمله قلبی
از نشانههای سکته قلبی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد در قفسه سینه (آنژین صدری)
- تنگی نفس
- احساس سرگیجه
- سبکی سر
- حالت تهوع
- استفراغ
- خس خس سینه و سرفه
- عرق سرد
- احساس شدید اضطراب که بیشتر شبیه حمله پانیک است.
علائم ایست قلبی
از شایعترین علائم این عارضه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- از دست دادن تعادل و سقوط ناگهانی
- ندشتن نبض
- فقدان هوشیاری
- درد در ناحیه قفسه سینه
- تنگی نفس
- تپش قلب
- احساس ضعف
· علل بروز سکته قلبی
- علت سکته قلبی، عمدتا مربوط به بیماریهای عروق کرونر یا همان CHD است. در طی آن شریانهای اصلی که وظیفه خونرسانی به قلب را برعهده دارند، دچار آسیب میشوند.این آسیب (آترواسکلروز) معمولا به دلیل افزایش سطح کلسترول خون و ایجاد پلاک، رخ میدهد. سیگار کشیدن، رژیم غذایی ناسالم، نداشتن فعالیت ورزشی منظم، مصرف بیش از حد نوشیدنیهای الکلی، فشار خون بالا و حتی دیابت از جمله دلایلی هستند که میتوانند زمینه را برای بروز آترواسکلروز فراهم کنند.
دلیل سکته قلبی میتواند مربوط به لخته خون باشد. پلاکها در ایجاد لخته خون نقش مهمی دارند. اگر آنها دچار ترکیدگی شوند، مواد شیمیایی حاصل از آنها میتوانند منجر به لخته شدن خون شوند. با حرکت لخته به سمت قلب، خونرسانی دچار اختلال میشود و در نتیجه حمله قلبی رخ میدهد
· روش های درمان حمله قلبی
- درمان سکته قلب میتواند شامل تغییر سبک زندگی، داشتن رژيم غذایی، مصرف دارو و جراحی باشد. قبل از آن میخواهیم بدانیم آیا سکته قلبی خوب میشود یا نه؟ باید بدانید راهی برای درمان حمله قلبی وجود ندارد، شیوههای درمان تنها به کنترل بیماری کمک کرد و ریسک بازگشت بیماری را کاهش میدهند.
· تغییر سبک زندگی
- گاهی اوقات با ترک عادات اشتباه میتوان به راحتی حمله قلبی را درمان کرد. از جمله عادات اشتباه میتوان به مصرف دخانیات، رژیم غذایی پرچرب، نداشتن برنامه ورزشی منظم و مناسب، کنترل نکردن استرس و فشارهای روحی و کنترل نکردن بیماریهای زمینهای اشاره کرد.
· مصرف داروهای قلب
- گاهی اوقات نیز در کنار تغییر سبک زندگی، مصرف داروهای شیمیایی توصیه خواهند شد. این داروها از ایجاد لخته خون جلوگیری کرده و باعث میشوند جریان خون حالت طبیعی داشته باشند. متخصص قلب معمولا از این روش برای درمان بیماری استفاده میکند.
· جراحی قلب
- در صورتیکه شدت آسیب زیاد باشد و تغییر سبک زندگی و مصرف دارو برای درمان بیماری کافی نباشد، جراحی قلب به عنوان راهحلی مناسب پیشنهاد میشود. جراحی میتواند به شکلهای زیر انجام شود:
· جراحی بایپس عروق کرونر (Coronary artery bypass surgery)
- در این حالت جراح یک رگ خونی از قسمت دیگر بدن جدا کرده و به قلب پیوند میدهد. شریان مسدود شده و آسیبدیده از بدن خارج میشود.
· آنژیوپلاستی (Angioplasty) و استنت گذاری
- برای این منظور جراح کاتتری همراه با یک بالون به قسمت باریک رگ وارد میکند. با باد کردن بالون، رسوبات چربی نیز از بین خواهد رفت. گاهی اوقات به منظور باز نگه داشتن رگ از استنت نیز استفاده میشود.
· پیوند قلب
- چنانچه قلب آسیب بسیار شدیدی دیده باشد، پیوند قلب به عنوان آخرین راهحل پیشنهاد خواهد شد
پیشگیری از سکته قلبی
قبل از هر چیز باید بدانید، هیچ وقت برای پیشگیری از مشکلات قلبی دیر نیست. برای این منظور لازم است به این چند نکته توجه داشته باشید:
- داروها را به طور منظم مصرف کنید؛ آنها از بروز حمله قلبی بعدی جلوگیری خواهند کرد. هرگز سرخود، داروها را قطع، کم و زیاد نکنید.
- به طور مرتب با پزشک خود در ارتباط داشته باشید و چکاپهای توصیهشده را انجام دهید.
بیماریهایی مانند فشار خون بالا و دیابت زمینه را برای بروز ناراحتیهای قلبی فراهم میکنند. سعی کنید چکاپهای دورهای را انجام دهید تا این فاکتورها به طور مرتب بررسی شوند. - رژیم غذایی سالمی داشته باشید. رژیم غذایی کم چرب و پر فیبر میتوانند به سلامتی سیستم قلبی و عروقی کمک کنند. این رژیم شامل غلات، میوه و سبزیجات تازه است.
- اگر سیگاری هستید، بهتر است از همین لحظه تصمیم جدی برای ترک آن بگیرید. نمیتوانید سیگار بکشید و انتظار داشته باشید حمله قلبی رخ ندهد. در سیگار سمومی وجود دارد که میتوانند ارگانهای مختلف بدن را تحت تاثیر قرار دهند.
- اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید، لازم است برای کاهش وزن اقدام کنید.
- داشتن برنامه ورزشی مناسب و منظم به طور موثری میتواند سلامتی سیستم قلبی و عروقی را تامین کند. از سادهترین فعالیتهای ورزشی میتوان به پیادهروی اشاره کرد. قبل از انجام آن، حتما اصول صحیح پیادهروی را یاد بگیرید تا بهترین نتیجه را دریافت کنید.
· روش های تشخیص سکته قلبی
- در ابتدا متخصص برای تشخیص حملات قلبی به علائم و شرح حال بیمار توجه خواهد کرد. پس از آن با توجه به وضعیت بیماری آزمایشات تشخیصی تجویز خواهند شد که میتواند شامل موارد زیر باشد:
· الکتروکاردیوگرام (ECG یا Electrocardiography)
- این آزمایش را تحت عنوان نوار قلب میشناسید. در طی آن الکترودهایی به قفسه سینه و برخی دیگر از نواحی بدن مانند مچ با وصل خواهند شد. سیگنالهای دریافتی به صورت امواج برروی مانیتور نمایش داده میشود. نتیجه نوار قلب به صورت چاپی نیز ارائه میشود.
· آزمایش خون
- با حمله قلبی برخی از پروتئینهای قلب در خون شناسایی خواهند شد. بالا بودن میزان آنها به معنای حمله قلبی است. از جمله آنها میتوان به آزمایش اندازهگیری کراتین کیناز (CK یا CPK)، میوگلوبین (Myoglobin) و تروپونین اشاره کرد.
· اکوکاردیوگرافی (Echocardiography)
- در این آزمایش با استفاده از امواج صوتی، تصاویری متحرک از قلب در اختیار متخصص قرار میگیرد. نحوه پمپاژ خون توسط حفرهها و دریچههای قلب در این تست به خوبی نشان داده میشود.
· آنژیوگرافی (Angiography)
- در این تست یک مایع رنگی از طریق کاتتر به سرخرگی در ناحیه پا یا کشاله ران تزریق میشود. به این ترتیب مایع رنگی وارد شریانهای قلب میشود. با استفاده از اشعه ایکس این رگ در شریانها مشاهده میشود و قسمتهای مسدود رگ به خوبی شناسایی خواهند شد.
· MRI و سی تی اسکن
- این آزمایشات تصویربرداری میتوانند از قلب و قفسه سینه تصاویر کاربردی در اختیار متخصص قرار دهند. در سیتی اسکن از اشعه ایکس استفاده میشود اما در MRI از میدان مغناطیسی استفاده خواهد شد.
· علل سکته قلبی
- در ادامه به علل سکته قلبی اشاره می کنیم:
· مصرف دخانیات
- یکی از مهمترین دلایل سکته قلبی سیگار کشیدن و استعمال سایر دخانیات است. سیگار و سموم ناشی از آن منجر به سفت شدن عروق خونی میشود. این امر قلب را تحت فشار قرار خواهد داد. همچنین باید بدانید که سطح کلسترول در افرادی که سیگار میکشند، بالاست و معمولا این افراد از غلظت خون رنج میبرند. در واقع سیگار کشیدن هر آنچه که برای بروز حمله قلبی لازم است را یکجا فراهم میکند.
· سن
- با افزایش سن ریسک بروز ناراحتیهای قلبی نیز بیشتر میشود. مردان بالای ۴۵ سال و زنان بالای ۵۵ سال بیش از دیگران در معرض بیماریهای قلبی و عروقی قرار دارند.
· فشار خون بالا
- از فشار خون بالا به عنوان «قاتل خاموش» یاد میشود زیرا هیچ نشانه قابل توجهی ندارد. بالا بودن آن قلب را تحت تاثیر قرار داده و منجر به بروز سکته قلبی خواهد شد.
· دیابت
- در کنار فشار خون، دیابت نیز بیماری زمینهای است که میتواند خطر حمله قلبی را افزایش دهد. در این حالت به دلیل اختلال در عملکرد انسولین، سطح قند خون بالا میرود و باعث آسیب دستگاه قلبی و عروقی بدن میشود .
· سابقه خانوادگی
- اگر جزء آن دسته از افرادی هستید که یکی از اعضای خانواده دچار انفارکتوس میوکارد شده است، ریسک بروز آن در شما بیشتر خواهد بود. دقت کنید تنها شانس ابتلا شما به این بیماری افزایش مییابد، نه اینکه حتما به این بیماری مبتلا خواهید شد.
· افسردگی
- افسردگی مزمن میتواند باعث بروز سکته و ناراحتیهای قلبی- عروقی شود. درمان افسردگی قبل از بروز علائم بیماری قلبی- عروقی خطر ابتلا به حمله قلبی را تا ۵۰ درصد کاهش میدهد.
· هوای سرد
- هوای خیلی سرد باعث تنگ شدن و انقباض رگها و در نتیجه بالا رفتن ناگهانی فشار خون میشود. در واقع هرچه هوا سردتر باشد خطر سکته قلبی هم بیشتر میشود. ارتباط جالبی بین سرما و خطر ابتلا به سکته قلبی وجود دارد، یعنی تقریبا با هر ۵ درجه کاهش دما، خطر بروز حمله قلبی ۳ درصد بیشتر میشود.
· فشار کاری
- استرس عامل یک سوم ارجاعات بیماران مبتلا به حمله قلبی به بیمارستان به حساب میآید و استرس ناشی از فشار کار، خطر ابتلا به سکته قلبی را میتواند تا دو برابر افزایش دهد.
· مراقب افزایش سطح میلوپراکسیداز خود باشید.
- بهترین نشانه برای تشخیص خطر حمله قلبی بررسی سطح میلوپراکسیداز است. با افزایش سطح میلوپراکسیداز، کلسترول خوب به کلسترول بد تبدیل میشود و در رگها رسوب میکند. با آزمایش خون میتوان سطح میلوپراکسیداز را اندازهگیری کرد. بالا بودن سطح این ماده باعث میشود تا خطر مرگ ناشی از بیماریهای قلبی- عروقی در افراد ۲ برابر افزایش پیدا کند.
· شکر و کربوهیدراتهای ساده
- با افزایش مصرف مواد قندی خطر بیماریهای قلبی- عروقی هم به میزان قابلتوجهی افزایش پیدا میکند.
· دهانشویهها
- در بعضی از دهانشویهها از یک ضدعفونیکننده قوی به نام کلرواکسیدین استفاده میکنند. این ماده باعث میشود تا فشارخون چند ساعت بعد از مصرف بالا رود.
· سردردهای میگرنی شدید
براساس گزارش همایش سالانه انجمن نورولوژی ایالاتمتحده، خطر حمله قلبی و گرفتگی عروق در خانمهای مبتلا به میگرن که دچار علائم اورا (یعنی علائم قبل از شروع سردرد مثل تاری دید و … ) هستند؛بیشتر از سایر افراد است. همچنین تحقیقات نشان میدهند که سیگار در افراد مبتلا به میگرن خطر سکته را تا ۹۰ برابر افزایش میدهد که این آمار به خودی خود نشان دهندهی اهمیت ترک سیگار بهخصوص در افراد مبتلا به میگرن است.